Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) αποτελούν έναν νέο και καινοτόμο τύπο επιχειρηματικότητας, ο οποίος προσφέρει λύσεις στην κοινωνία μέσα από την ένταξη και την ενεργοποίηση ανθρώπων που βρίσκονται στο περιθώριο της αγοράς εργασίας. Η διαχείριση μιας ΚοινΣΕπ, ειδικά υπό τις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν στη σύγχρονη Ελλάδα, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και ορθολογική διαχείριση των οικονομικών, διοικητικών και εργασιακών θεμάτων. {πηγή}
1. Οικονομική Διαχείριση
Η βιωσιμότητα των ΚοινΣΕπ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αποτελεσματική διαχείριση των οικονομικών πόρων, οι οποίοι συχνά είναι περιορισμένοι. Οι ΚοινΣΕπ λειτουργούν με κοινωνικό πρόσημο και συχνά έχουν ως στόχο τη δημιουργία κοινών αγαθών και την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας, ωστόσο πρέπει να είναι οικονομικά βιώσιμες για να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Πηγές χρηματοδότησης
Οι ΚοινΣΕπ μπορούν να χρηματοδοτηθούν από:
- Κρατικές επιχορηγήσεις: Προγράμματα που υποστηρίζουν την κοινωνική οικονομία και την απασχόληση ατόμων από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
- Ευρωπαϊκά προγράμματα: Προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ που παρέχουν κεφάλαια για την ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων.
- Ιδιωτικούς επενδυτές ή δωρεές από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς.
- Έσοδα από την πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών: Η ΚοινΣΕπ πρέπει να έχει ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο που να εξασφαλίζει ροή εσόδων.
Προϋπολογισμός και έλεγχος κόστους
Ένα σωστός προϋπολογισμός είναι καίριος για την οικονομική υγεία της επιχείρησης. Θα πρέπει να υπάρχουν σαφείς στόχοι για την απόδοση των επενδύσεων και να γίνεται τακτική αναθεώρηση του προϋπολογισμού.
Παράδειγμα: Μια ΚοινΣΕπ που παράγει βιολογικά προϊόντα θα πρέπει να σχεδιάσει τις δαπάνες της για την παραγωγή και την προώθηση των προϊόντων της, λαμβάνοντας υπόψη την αβεβαιότητα της αγοράς και το κόστος των πρώτων υλών. Με τον καιρό, οι αυξήσεις στις τιμές μπορούν να επηρεάσουν τα κόστη παραγωγής, και η ΚοινΣΕπ θα πρέπει να εξετάσει αν η αύξηση των τιμών των προϊόντων είναι βιώσιμη, χωρίς να επηρεάσει αρνητικά την κοινωνική της αποστολή.
2. Διοικητική Διαχείριση
Η διοίκηση μιας ΚοινΣΕπ διαφέρει από τη διοίκηση μιας συμβατικής επιχείρησης, καθώς πρέπει να συνδυάσει τόσο τους κοινωνικούς στόχους όσο και τις απαιτήσεις της αγοράς. Οι διοικητικές διαδικασίες θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της συνεργατικότητας, της δημοκρατίας και της συμμετοχής όλων των μελών στη λήψη αποφάσεων.
Στρατηγικός σχεδιασμός
Ο στρατηγικός σχεδιασμός πρέπει να περιλαμβάνει την αποστολή, το όραμα και τους στόχους της επιχείρησης, με γνώμονα την κοινωνική αποστολή της. Ο σχεδιασμός αυτός πρέπει να είναι ευέλικτος ώστε να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς και της κοινωνίας.
Διαχείριση Ανθρωπίνων Πόρων
Οι ΚοινΣΕπ στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στην ενεργή συμμετοχή των μελών τους. Η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού πρέπει να ενσωματώνει τις αρχές της δημοκρατίας και της ισότητας, με όλους τους εργαζόμενους να έχουν ίσο δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων. Οι εργασιακές σχέσεις θα πρέπει να είναι βασισμένες στην εμπιστοσύνη και τη συνεργασία.
Παράδειγμα: Σε μια ΚοινΣΕπ που παρέχει υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, η διοίκηση πρέπει να διασφαλίζει την κατάλληλη εκπαίδευση των εργαζομένων και την παροχή συνεχούς υποστήριξης. Η επιλογή των διοικητικών στελεχών θα πρέπει να γίνεται δημοκρατικά, ώστε να εκπροσωπούνται όλες οι φωνές και απόψεις.
Επικοινωνία και συνεργασία
Η διαφάνεια στις διοικητικές αποφάσεις είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία της ΚοινΣΕπ. Η τακτική ενημέρωση των μελών και των εργαζομένων για την οικονομική κατάσταση και τις στρατηγικές επιλογές της επιχείρησης είναι ζωτικής σημασίας.
3. Εργατικά Θέματα
Οι ΚοινΣΕπ έχουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα ως προς τις εργασιακές τους σχέσεις, καθώς πολλές φορές απασχολούν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (π.χ., άτομα με αναπηρίες, μακροχρόνια άνεργους). Η ευθύνη τους είναι διττή: αφενός να δημιουργούν θέσεις εργασίας και αφετέρου να εξασφαλίζουν ότι αυτές οι θέσεις είναι βιώσιμες και δίκαιες.
Ευελιξία στην απασχόληση
Υπό τις σύγχρονες συνθήκες κρίσης, πολλές ΚοινΣΕπ υιοθετούν ευέλικτες μορφές εργασίας, όπως η μερική απασχόληση ή η εργασία με βάση τις ανάγκες της επιχείρησης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι λαμβάνουν δίκαιες απολαβές και ασφαλιστική κάλυψη, ανεξάρτητα από τη μορφή απασχόλησης.
Εργασιακή συμμετοχή και δημοκρατία
Στις ΚοινΣΕπ, οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν λόγο στις αποφάσεις που αφορούν την επιχείρηση. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενισχυθούν οι διαδικασίες συλλογικών αποφάσεων, να υπάρχουν τακτικές γενικές συνελεύσεις και να προωθείται η συλλογική διαπραγμάτευση.
Παράδειγμα: Μια ΚοινΣΕπ που ασχολείται με την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών μπορεί να έχει δυσκολίες στο να εξασφαλίσει μακροχρόνιες συμβάσεις για τους εργαζόμενους της λόγω των ασταθών οικονομικών συνθηκών. Ωστόσο, μπορεί να προσαρμόσει τις απολαβές και τα ωράρια εργασίας σε σχέση με την εποχικότητα της ζήτησης, διασφαλίζοντας ότι οι εργαζόμενοι θα έχουν σταθερές απολαβές και ασφάλιση.
Αντιμετώπιση των Προκλήσεων στις Σύγχρονες Οικονομικές και Κοινωνικές Συνθήκες
Οι σύγχρονες οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα, με την αυξημένη ανεργία, την οικονομική ύφεση και την αυξανόμενη ανισότητα, θέτουν εμπόδια στην ομαλή λειτουργία των ΚοινΣΕπ. Για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις, οι ΚοινΣΕπ πρέπει να υιοθετήσουν μια ολιστική στρατηγική που να περιλαμβάνει:
- Διαρκή αναζήτηση χρηματοδοτικών ευκαιριών (κρατικά και ευρωπαϊκά προγράμματα).
- Συνεργασίες με άλλες ΚοινΣΕπ ή οργανισμούς που ασχολούνται με την κοινωνική οικονομία.
- Προώθηση της κοινωνικής τους προσφοράς για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού και να ενισχύσουν το brand τους.
Η διαχείριση μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης κάτω από τις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα απαιτεί προσαρμοστικότητα, ορθολογική διαχείριση των οικονομικών και εργασιακών θεμάτων, και διαρκή αναζήτηση νέων ευκαιριών. Οι ΚοινΣΕπ έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ως παράδειγμα για μια πιο κοινωνικά ευαίσθητη επιχειρηματικότητα, αλλά η επιτυχία τους εξαρτάται από την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του περιβάλλοντος στο οποίο λειτουργούν.