Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) αποτελούν βασικούς φορείς της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα, με σκοπό την προώθηση της απασχόλησης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης. Ο βασικός τους στόχος είναι η προαγωγή της κοινωνικής ευημερίας μέσω της συλλογικής δράσης και της οικονομικής συνεργασίας, συνδυάζοντας οικονομικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Κατά την ίδρυση και τη λειτουργία τους, υπάρχουν συγκεκριμένες υποδομές και διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούν για να διασφαλιστεί η νόμιμη και ασφαλής λειτουργία τους. Οι υποδομές που απαιτούνται για τη λειτουργία τους εξαρτώνται από τη φύση των δραστηριοτήτων τους, τις νομοθετικές απαιτήσεις και τις προδιαγραφές ασφαλείας για τους εργαζομένους και τους ωφελούμενους. {πηγή}
1. Νομικό Πλαίσιο και Κατηγορίες ΚοινΣΕπ
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, οι ΚοινΣΕπ μπορούν να κατατάσσονται σε τρεις βασικές κατηγορίες:
- ΚοινΣΕπ Ένταξης: Στοχεύουν στην κοινωνική και επαγγελματική ένταξη ατόμων από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
- ΚοινΣΕπ Κοινωνικής Φροντίδας: Παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας και φροντίδας σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού.
- ΚοινΣΕπ Παραγωγικού Σκοπού: Αναπτύσσουν δραστηριότητες παραγωγής αγαθών ή παροχής υπηρεσιών προς όφελος της κοινωνίας.
2. Γενικές Υποδομές Κάθε ΚοινΣΕπ
Ανεξαρτήτως του είδους των δραστηριοτήτων, οι ΚοινΣΕπ οφείλουν να τηρούν βασικά πρότυπα υποδομών που σχετίζονται με την ασφάλεια των εργαζομένων, τη νομιμότητα της λειτουργίας και τη συμμόρφωση με το ισχύον νομικό πλαίσιο. Τα παρακάτω είναι απαραίτητα σε όλες τις κατηγορίες:
2.1 Χώρος Δραστηριότητας
Ο χώρος όπου στεγάζεται μια ΚοινΣΕπ θα πρέπει να πληροί τα εξής κριτήρια:
- Νομική αδειοδότηση: Ο χώρος πρέπει να είναι κατάλληλος για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα με βάση τις προβλέψεις των πολεοδομικών κανονισμών.
- Προσβασιμότητα: Πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμος τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους ωφελούμενους, ειδικά αν η ΚοινΣΕπ δραστηριοποιείται στην κοινωνική φροντίδα ή την ένταξη ατόμων με αναπηρίες.
- Υγιεινή και ασφάλεια: Υπάρχει υποχρέωση να πληρούνται τα κριτήρια ασφάλειας και υγιεινής που ορίζει η νομοθεσία (π.χ., πυρασφάλεια, κατάλληλος εξαερισμός, εξοπλισμός Α' Βοηθειών).
2.2 Αδειοδότηση Λειτουργίας
Κάθε ΚοινΣΕπ πρέπει να έχει έγκυρη αδειοδότηση για τις δραστηριότητές της, ανάλογα με το αντικείμενο. Αυτό περιλαμβάνει τη φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, καθώς και τη συμμόρφωση με τις ειδικές άδειες που απαιτούνται για ορισμένες δραστηριότητες (π.χ., για την παροχή υγειονομικών υπηρεσιών).
2.3 Τεχνολογικές Υποδομές
Οι ΚοινΣΕπ πρέπει να επενδύσουν σε βασικές τεχνολογικές υποδομές, όπως:
- Εξοπλισμός πληροφορικής: Υπολογιστές, λογισμικό διαχείρισης και ηλεκτρονικές επικοινωνίες για τη διαχείριση των δραστηριοτήτων τους.
- Ιστότοπος: Ένας ιστότοπος είναι απαραίτητος για την προβολή των δράσεων της ΚοινΣΕπ και την επικοινωνία με το κοινό.
3. Ειδικές Υποδομές Ανάλογα με τις Δραστηριότητες
3.1 ΚοινΣΕπ Ένταξης
Για τις ΚοινΣΕπ που εντάσσουν άτομα από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, οι απαιτούμενες υποδομές περιλαμβάνουν:
- Εκπαιδευτικές και εργαστηριακές εγκαταστάσεις: Χώροι κατάρτισης και εκπαίδευσης είναι απαραίτητοι για την επανένταξη ατόμων στην αγορά εργασίας.
- Παράδειγμα: Μια ΚοινΣΕπ που παρέχει κατάρτιση σε ανέργους πρέπει να διαθέτει πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια για τη συγκεκριμένη ειδικότητα (π.χ., εργαστήρια ραπτικής ή πληροφορικής).
- Υποστηρικτικές υπηρεσίες: Θα πρέπει να υπάρχει πρόσβαση σε συμβουλευτικές υπηρεσίες (π.χ., ψυχοκοινωνική υποστήριξη) που διευκολύνουν την επανένταξη των ωφελουμένων.
- Προσβασιμότητα: Οι εγκαταστάσεις πρέπει να είναι προσβάσιμες για άτομα με αναπηρίες.
3.2 ΚοινΣΕπ Κοινωνικής Φροντίδας
Οι ΚοινΣΕπ που παρέχουν υπηρεσίες φροντίδας (π.χ., ηλικιωμένοι, άτομα με ειδικές ανάγκες) απαιτούν πιο εξειδικευμένες υποδομές:
- Υγειονομικές εγκαταστάσεις: Πρέπει να πληρούν αυστηρά πρότυπα ασφάλειας και υγιεινής, καθώς και να διαθέτουν ειδικό εξοπλισμό (π.χ., ιατρικά κρεβάτια, αναπηρικά αμαξίδια).
- Παράδειγμα: Μια ΚοινΣΕπ που παρέχει φροντίδα σε ηλικιωμένους πρέπει να διαθέτει εγκαταστάσεις με ειδικές ράμπες και μπάνια κατάλληλα για άτομα με περιορισμένη κινητικότητα.
- Προσωπικό με ειδική κατάρτιση: Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν την απαραίτητη εκπαίδευση και πιστοποίηση στον τομέα της υγείας και της φροντίδας.
3.3 ΚοινΣΕπ Παραγωγικού Σκοπού
Για τις ΚοινΣΕπ που ασχολούνται με την παραγωγή αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών:
- Παραγωγικές εγκαταστάσεις: Πρέπει να υπάρχει κατάλληλος χώρος παραγωγής, με όλες τις απαραίτητες άδειες λειτουργίας και εξοπλισμό για την παραγωγή προϊόντων (π.χ., εργαστήρια χειροτεχνίας, γεωργικές εγκαταστάσεις).
- Παράδειγμα: Μια ΚοινΣΕπ που παράγει χειροποίητα προϊόντα θα χρειαστεί κατάλληλο εργαστήριο, εξοπλισμένο με εργαλεία και υλικά.
- Περιβαλλοντική συμμόρφωση: Εάν η δραστηριότητα επηρεάζει το περιβάλλον, απαιτούνται άδειες που να εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τις περιβαλλοντικές διατάξεις.
4. Υποχρεώσεις για την Ασφάλεια των Εργαζομένων
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, κάθε ΚοινΣΕπ πρέπει να διασφαλίζει την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων. Αυτό περιλαμβάνει:
- Ασφάλιση εργαζομένων: Υποχρεωτική ασφάλιση όλων των εργαζομένων σύμφωνα με το ισχύον ασφαλιστικό σύστημα.
- Μέτρα προστασίας: Παροχή εξοπλισμού ατομικής προστασίας όπου είναι απαραίτητο (π.χ., γάντια, μάσκες) και εκπαίδευση σε θέματα ασφάλειας.
- Κανονισμοί υγείας και ασφάλειας: Υποχρεωτική συμμόρφωση με τους κανονισμούς για την ασφάλεια στους χώρους εργασίας, όπως πυρασφάλεια, εξόδους κινδύνου, και τακτική συντήρηση του εξοπλισμού.
5. Οικονομική Διαχείριση και Διαφάνεια
Οι ΚοινΣΕπ υποχρεούνται να τηρούν αυστηρά πρότυπα διαφάνειας στις οικονομικές τους δραστηριότητες, κάτι που περιλαμβάνει:
- Δημοσιοποίηση οικονομικών καταστάσεων: Υποχρεωτική δημοσίευση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων.
- Εσωτερικοί έλεγχοι: Οι εσωτερικοί έλεγχοι βοηθούν στη διασφάλιση της ορθής διαχείρισης των οικονομικών και των δραστηριοτήτων της επιχείρησης.
Συμπέρασμα
Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) στην Ελλάδα έχουν αυξημένες υποχρεώσεις για την τήρηση κατάλληλων υποδομών που εξασφαλίζουν τη νόμιμη, ασφαλή και αποτελεσματική λειτουργία τους. Η συμμόρφωση με τις νομοθετικές απαιτήσεις και η προσαρμογή των υποδομών ανάλογα με τις δραστηριότητες είναι κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία τους.