Η κοινωνική οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς και αναπτυσσόμενους τομείς της οικονομίας, επηρεάζοντας σημαντικά την κοινωνική συνοχή, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την απασχόληση. Παρά το γεγονός ότι η παραδοσιακή οικονομία εξακολουθεί να κυριαρχεί στην ΕΕ, η κοινωνική οικονομία αναδύεται ως κρίσιμος παράγοντας για την αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων, όπως η φτώχεια, η ανεργία και οι κοινωνικές ανισότητες. Η συγκριτική αξιολόγηση της κοινωνικοοικονομικής επίδοσης της κοινωνικής οικονομίας είναι καίριας σημασίας για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο συμβάλλει στην ευρύτερη οικονομική και κοινωνική πρόοδο της ΕΕ. {πηγή}
Τι Είναι η Κοινωνική Οικονομία;
Η κοινωνική οικονομία αναφέρεται σε ένα σύνολο οικονομικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από οργανισμούς και επιχειρήσεις με στόχο την προώθηση του κοινωνικού οφέλους, αντί για την επίτευξη αποκλειστικά χρηματοοικονομικού κέρδους. Οι κύριοι φορείς της κοινωνικής οικονομίας περιλαμβάνουν συνεταιρισμούς, κοινωνικές επιχειρήσεις, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και ιδρύματα. Αυτοί οι οργανισμοί προσπαθούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, παρέχοντας βιώσιμες και δίκαιες λύσεις σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.
Η Κοινωνικοοικονομική Επίδοση της Κοινωνικής Οικονομίας
Η αξιολόγηση της κοινωνικοοικονομικής επίδοσης της κοινωνικής οικονομίας εξετάζει τις συνέπειες και τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων της σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Η επίδοση αυτή μπορεί να εκτιμηθεί με βάση κριτήρια όπως:
-
Δημιουργία Απασχόλησης: Οι οργανισμοί της κοινωνικής οικονομίας δημιουργούν θέσεις εργασίας, συχνά για άτομα που βρίσκονται στο περιθώριο της αγοράς εργασίας, όπως άτομα με αναπηρίες, μακροχρόνια άνεργοι ή νέοι που δυσκολεύονται να βρουν εργασία.
Παράδειγμα: Οι κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ιταλία απασχολούν περίπου 1 εκατομμύριο άτομα, προσφέροντας ευκαιρίες σε κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες να συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία.
-
Συμβολή στην Κοινωνική Συνοχή: Οι οργανισμοί αυτοί επιδιώκουν να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή μέσω της παροχής υπηρεσιών προς τις τοπικές κοινότητες και της ενδυνάμωσης των πολιτών.
Παράδειγμα: Στη Γαλλία, οι συνεταιρισμοί κατοικίας βοηθούν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες να αποκτήσουν πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση σε προσιτές τιμές.
-
Βιωσιμότητα και Περιβαλλοντική Επίδραση: Πολλοί οργανισμοί κοινωνικής οικονομίας προωθούν τη βιωσιμότητα και την περιβαλλοντική υπευθυνότητα. Συχνά χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή εφαρμόζουν πρακτικές ανακύκλωσης.
Παράδειγμα: Στην Ισπανία, οι κοινωνικές επιχειρήσεις στον τομέα της ανακύκλωσης έχουν μειώσει σημαντικά τα απορρίμματα, ενώ παράλληλα έχουν δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Συγκριτική Αξιολόγηση στα Κράτη Μέλη της ΕΕ
Η κοινωνική οικονομία δεν αναπτύσσεται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις χώρες της ΕΕ, καθώς η θεσμική στήριξη, το νομικό πλαίσιο και η κοινωνική αντίληψη ποικίλλουν σημαντικά από χώρα σε χώρα. Μια συγκριτική αξιολόγηση των επιδόσεων της κοινωνικής οικονομίας σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ δείχνει τα εξής:
- Γαλλία: Η Γαλλία έχει αναπτύξει ένα ισχυρό οικοσύστημα κοινωνικής οικονομίας, υποστηριζόμενο από ένα σταθερό νομικό πλαίσιο και κρατική υποστήριξη. Η χώρα διαθέτει έναν από τους πιο ανεπτυγμένους τομείς συνεταιρισμών και κοινωνικών επιχειρήσεων στην ΕΕ, που καλύπτει το 10% της συνολικής απασχόλησης.
- Ισπανία: Η Ισπανία αποτελεί πρωτοπόρο στον τομέα των κοινωνικών επιχειρήσεων, κυρίως μέσω των συνεταιρισμών. Η περιοχή της Βασκωνίας είναι ιδιαίτερα γνωστή για τον συνεταιρισμό Mondragon, που αποτελεί τον μεγαλύτερο συνεταιρισμό στην Ευρώπη και απασχολεί πάνω από 80.000 άτομα.
- Σουηδία: Η Σουηδία διαθέτει έναν δυναμικό τομέα κοινωνικής οικονομίας, με έμφαση στις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες και την κοινωνική ένταξη. Πολλές κοινωνικές επιχειρήσεις στη Σουηδία δραστηριοποιούνται στον τομέα της φροντίδας για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με ειδικές ανάγκες.
- Ιταλία: Η Ιταλία είναι μια από τις χώρες με το μεγαλύτερο αριθμό κοινωνικών συνεταιρισμών. Αυτοί οι συνεταιρισμοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική και οικονομική ένταξη ευπαθών ομάδων.
Καλές Πρακτικές και Προοπτικές
Η ΕΕ προωθεί ενεργά την κοινωνική οικονομία μέσω διαφόρων προγραμμάτων χρηματοδότησης και πολιτικών, όπως το Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Καινοτομίας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας. Επιπλέον, τα διακρατικά προγράμματα συνεργασίας ενισχύουν την ανταλλαγή γνώσεων και καλών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο ισχυρού και βιώσιμου οικοσυστήματος κοινωνικής οικονομίας.
Ένα παράδειγμα καλής πρακτικής είναι το πρόγραμμα Social Economy Europe, το οποίο ενισχύει τη δικτύωση και την εκπαίδευση μεταξύ κοινωνικών επιχειρήσεων και φορέων της κοινωνικής οικονομίας, με στόχο την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης και την καταπολέμηση της ανεργίας.
Η κοινωνική οικονομία αποτελεί ουσιαστικό κομμάτι της ευρύτερης στρατηγικής της ΕΕ για μια κοινωνικά δίκαιη και βιώσιμη οικονομία. Η συγκριτική αξιολόγηση της κοινωνικοοικονομικής επίδοσης της κοινωνικής οικονομίας στα κράτη μέλη δείχνει πως, παρά τις διαφορές, υπάρχουν κοινά σημεία που αποδεικνύουν την αξία αυτού του τομέα στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής, της απασχόλησης και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Η καλύτερη κατανόηση και ενίσχυση του οικοσυστήματος εγγύτητας και κοινωνικής οικονομίας μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο συνεκτική και ανθεκτική Ευρώπη.